Ya Canavar Teknolojinin Kendisiyse?

Bu yazıda bir film üzerinden verilmek istendiğini düşündüğüm bir mesaj hakkında fikir yürütücez.Marvel filmlerini takip edenlerin bileceği üzere Avengers’ın son bölmünde Iron Man sonsuzluk taşlarını kullanarak evrenin yarısı için kendini feda etmişti.Kendi yerine de veliaht olarak Spider Man’i seçmişti.Bu filmden sonra yapılan Spider Man Way From Home(Örümcek Adam Evden Uzakta)isimli film de tam bu olaydan devam eden bir film.Spider Man olarak bilinen Peter Avrupa’ya tatile gidiyor ve orda hiç beklenmedik su kaynaklı bir canavarla karşılaşıyor.Gerçekten müthiş bir güçte bulunan bu canavarı başka bir dünyadan geldiğini söyleyen bir kahraman tipli adam durduruyor.Bu kişi atmosferik güçler olduğunu ve hepsini durdurduğunu sadece en güçlüsü olan ateş kaynaklı canavarı durduramadığını söylüyor ve bu şekilde bir hikaye anlatıyor Avangersın işlerini düzenleyen önceki ofis adamlarına.Tabi ki Spider Man de bunu dinleyip etkileniyor.Ateş kaynaklı canavarın yaklaştığını ve bunu durduramazsa dünyanın çekirdeğinden güç emerek durdurulamaz olacağını,kendi dünyasının bu şekilde yok olduğunu,ailesini kaybettiğini ve bundan dolayı bu canavarın çok tehlikeli olduğundan falan bahsediyor.Bizim saf Peter da tabi buna kanıyor.Ateş kaynaklı canavar ortaya çıktığında organize bir şekilde Spider Man ve bu kahraman bu ateş kaynaklı canavarla savaşıyorlar ve bu kahraman yeniden bu canavarı durdurmayı başarıyor.Spider Man yani Peter bu duruma hayran kalıyor ve Iron Man’in onun için bıraktığı milyar dolarlık saldırı sitemlerini uydudan dronlar fırlatmak aracılığıyla aktif eden ve teknolojik çoğu şeye erişip kontrol edebilen teknolojik gözlüğe kendisinin layık olamayacağını,Iron Man’in yerine geçemeyeceğini düşünüyor ve son derece güçlü gördüğü bizim dalavereci kahramana bu gözlüğü veriyor.Olay tam da bundan sonra başlıyor.Savaş yerine tekrardan gittiğinde bir drone’dan düşmüş bir projeksiyonla karşılaşıyor.Sonra olayı anlıyor.Bahsettiğimiz kahraman,aslında başka bir dünyadan gelme biri falan değil,anlattığı hikaye de tamamen yalan,kendisi Iron Man’in eski çalışanı ve amacı zaten Peter’ın kendisine verdiği gözlüğü elde etmek.Savaştığı tüm canavarlar ve görülen yıkımlar,havada uçan dronların içindeki projeksiyonlar aracılığıyla sağlanan son teknoloji bir illüzyon.Bu illüzyonu yapan kişi dikkatli olmalıyız yedi milyar insanı kandırmaya çalışıyoruz diyor.Ama bir drondan düşen projeksiyon tüm planını ifşa ediyor.Sonra Spider Man kendisiyle savaşmaya çalışıyor,öncelikle onun zaaflarını illüzyon aracılığıyla kullanıp kendisini yeniyor ama en sonki çarpışmada Spider Man en korkunç canavarın içine girerek illüzyonu bozuyor.Film aşağı yukarı aslında bu kadar.Bize vermek istediği mesajlar gerçekten çarpıcı.Şu ana kadar hep canavar ve süper kahraman filmleri yapan Marvel,bu filminde tüm canavarlardan vazgeçerek canavar olarak teknolojiyi kullanmayı tercih etmiş.Tabii ki bundan çıkarabileceğimiz bir çok şey var,gelelim bunların ne olduğuna.

Yoksa Teknoloji Bize Karşı Kullanılan Bir Canavar Mı?

Bugün teknoloji hiç olmadığı kadar hayatımıza hakim.Genelde sahip olduğumuz bilgiler bakımından belki de tek kaynağımız kendisi oldu.Evlerdeki televizyonlardan,yanımızda sürekli taşıdığımız akıllı telefonlara,kullandığımız bilgisyarlara,içlerindeki uygulamalara,sosyal iletişim sitelerine,haber sitelerine kadar hayatımızı kuşatmış durumda.Bugün dünyada neyin ne olduğunu cebimizdeki telefona bakarak anlıyoruz.Kimin ne yaptığını,neyi temsil ettiğini veya kim olduğunu da aynı şekilde teknoloji aracılığıyla biliyoruz.Peki ya bu teknolojiyi yöneten kişiler bizi belli konularda manipüle ediyorsa,olmayan şeyleri olmuş gibi gösteriyor ve bizi bir şeylere inanmaya zorluyorlarsa?Ya filmdeki örnekte olduğu gibi kendileri olmayan canavarlar üretip buna mukabil olarak da onlar için kahramanlar oluşturuyorlarsa ve bizi bu şekilde yönetiyorlarsa?Ve canavarların arkasındaki nihai kişiler teknolojiyi tekellerine alan kişilerse?Bu soruların cevaplarını dünyada vuku bulan birkaç örnek üzerinden inceleyebiliriz.

Amerika’nın Ortadoğu İşgalleri

Amerika’nın ortadoğu ülkelerini sömürme şekli az çok malum olan bir şeydir.Öncelikle o ülkenin ne kadar kötü bir durumda olduğunu,ne kadar zalim bir yönetici tarafından yönetildiğini göstermeye çalışır,insanları buna ikna edecek görseller hazırlar.Daha sonra oraya demokrasi götürmek adına orayı işgal edip enerji kaynaklarını falan sömürür.Bunu ABD’nin Irakı ve Libyayı işgalinde görmüştük.Saddamın nükleer silah ürettiğini ve kullandığını söyleyerek Irak’ı işgal etmiş daha sonra herhangi bir nükleer silaha da rastlanmamıştı.Libyada da Kaddafiyi kötü göstermek için çarpıcı görseller servis etmişti.Bu işgaller için zemin hazırlaması ise dünya kamuoyunu televizyonu kullanarak manipüle etmek şeklinde olmuştu.Aynı zamanda bir çok İslamofobik film ve video ile orda yaşayan insanlar tümüyle terörist olarak algılatıldı.Bu durumda Saddam,Kaddafi ve benzeri ortodaoğu liderleri hatta ortadoğu halkları canavar ABD ise kahraman olarak sunuldu.Gerçekte ise hiç kimse ordakilere ABD kadar zarar vermemişti.

Covid,Pandemi Ve Aşı Olayları

2020 yılında tüm dünyayı saran bir salgın hastalık olan corona virüs ortaya çıktı.Televizyon ve sosyal medya kullanılarak tüm dünya kamuoyu bu virüsten olabildiğince korkutuldu.İnsanların yerde yürürken birden düştüğü ve başka ürkünç sahneli videolar sosyal medya ve televizyon kanallarına servis edildi.Bunların örneğine ise sonradan pek rastlanmadı.Elon Musk isimli Amerikalı iş adamı, Twitter adındaki sosyal medya sitesini satın aldığı zaman pandemi döneminde corona virüs aşıları leyhine haberlerin site tarafından öne çıkartılırken bu aşılar aleyhine olan doktor görüşlerinin ve haberlerin sansürlendiği yönündeki bulguları ortaya çıkardı.Yani pandemi döneminde de virüsün korkunç tehlikede olduğu ve aşıların kesinlikle yararlı olduğu yönünde sosyal medya ve televizyon kullanılarak halk manipüle edilmişe benziyor.Corona virüsü canavar,kahraman ise aşılar.Tabi bu konuda kesin bir şekilde yargıda bulunamayız.Bu virüsten ölen çok fazla insan oldu.Aşıların yararlı olmadığı gibi bir şey de söyleyemeyiz.Sadece twitter örneğinde bazı algıların bilinçli bir şekilde pompalandığını bazılarının ise sansürlendiğini söyleyebiliriz.Aksi halde komplo teorisyenleri gibi covidin ve aşıların yalan olduğunu falan iddia etmiyoruz.

Sosyal Normlar

İnsanlar,hayat tarzlarını belirleyen normları içinde yaşadıkları toplumdan alırlar.Bu toplum ise çoğunluğun mensub olduğu dine ve öteden beri gelen kültüre göre bu normları belirler.Toplum yapısı da bu şekilde oluşur.Fakat teknolojinin hayatımıza girmesiyle bu normlar başkalaşmaya başladı.İnsanların normlarını içinde yaşadıkları toplum,din ve kültür değil de sosyal medyayı yöneten bir takım klikler ve lobiler oluşturmaya başladı.Bunu feminist hareketlerde görebiliriz.Ataerkil kavramı üzerinden tüm toplum yapısı ve ahlak sistemi şeytanlaştırılıp bir canavar haline getiriliyor,bunu da bazı erkeklerin kadınlara yönelik yaptıkları hareketlerin vahşet dolu  haberleriyle insanları manipüle etmek suretiyle yapıyorlar.İnsanların kafasında ataerkillik bir canavar ve feminizm bir kahraman haline geliyor.Lgbti için de benzer şeyleri söyleyebiliriz.Bunları insanlara kabul ettirmek için çeşitli malzemeler kullanılarak illüzyonlar yapılıyor.Ve bunlar hep teknoloji kullanılarak yapılıyor.İllüzyonun malzemesi sadece haber siteleri,video ve filmler de değil.Aynı zamanda bilgisayar oyunları ve fenomenler de olabilir.Bir oyunda Irakta savaşan bir Abd askeri olarak Saddam aşkına diyen ıraklı askerleri vurduğumu hatırlıyorum.Başka oynadığım bir macera oyununda ise sürekli İncilden parçaların okunduğunu ve oyunun serüveninin bu eksende sürdüğünü farketmiştim.Yani önemsenmeyen oyunlar da insanlarda bir şeyler inşa ediyor olabilir.Günün birinde teknolojinin illüzyonuna fazlaca maruz kalmış birisi kendisine göre çok daha az maruz kalmış babasına yobaz veya cahil derken şunu düşünmesi gerekir:Ya ben kandırıldıysam ve babam doğru biliyorduysa?

Pelerin Ve Kahramanlık

Son olarak filmde geçen şu sözü aktarmak istiyorum.İllüzyonu hazırlayan kahraman şöyle demişti:”Ne kadar kendini geliştirirsen geliştir,doktor veya avukat olursan ol pelerin takan bir kahraman olmadıktan sonra insanlar için bir önemin olmuyor”. Bundan anlaşılabilecek çok şeyin olduğunu düşünüyorum ve sizlerin yorumuna bırakıyorum.Fakat benim anladıklarımdan birisi,birinin kendisini sıradışı göstericek detaylar ve reklamlarda bu anlamın gizli olduğunu düşünüyorum.Bu çağda herkesin olmaya çalıştığı şey,sıradışı biri…Mesela İnstagramda veya başka sosyla medya sitelerinde görülen gerçeklikten koparılmış pozlar…Sıradışılık,Reklam…

En son olarak,filmde Spider Man,en kaçılması gereken yere,en korkulan noktaya,büyük canavarın tam içine girerek İllüzyonu bozmuştu.İllüzyon,bu canavarın içinden kurulmuştu.Yani teknolojinin bizi korkularımız üzerinden manipüle edebileceğini aklımızdan çıkarmamız gerektiğini düşünüyorum.